Phó thủ tướng: doanh nghiệp cần đóng vai trò trung tâm trong phát triển khoa học

Phó thủ tướng Vũ Đức Đam phát biểu tại lễ kỷ niệm sáng nay. Ảnh: Việt Anh

"Thực trạng của chúng ta hiện nay là các viện đóng vai trò trung tâm, doanh nghiệp vẫn còn đứng ngoài, các trường đại học, viện nghiên cứu rất ít", ông Đam nói trong Lễ kỷ niệm 40 năm thành lập Viện Hàn lâm khoa học công nghệ Việt Nam (HLKHCN) sáng nay. Ông cho rằng "đó là một mô hình không phù hợp với xu thế phát triển khoa học công nghệ và xu thế tăng cường năng lực sáng tạo quốc gia của thế giới".

Phó thủ tướng cho biết, theo đánh giá của các chuyên gia nước ngoài, trong các hệ thống sáng tạo của các quốc gia và các nền kinh tế có mức phát triển tốt hơn Việt Nam thì doanh nghiệp là vai trò trung tâm, xung quanh là trường đại học và viện nghiên cứu, bao trùm lên hết là chính phủ tạo môi trường. 

Từ đó, ông Đam cho rằng kỳ vọng của Chính phủ với Viện HLKHCN là công tác nghiên cứu và phát triển phải vừa có tính hàn lâm, nhưng cũng phải rất thực tiễn. "Làm sao viện HLKHCN có những mũi nhọn, nhất là phát triển công nghệ. Viện hàn lâm là tinh hoa. Làm sao tinh hoa đó phải lan tỏa trước hết trong cộng đồng các nhà khoa học rồi ra đến xã hội, đóng góp thực sự vào nền khoa học thế giới", ông Đam nói.

Cùng với sự chủ động, sáng tạo của viện HLKHCN khi thực hiện các nhiệm vụ khoa học, tổ chức hoạt động của một số viện thành viên theo hướng tiên tiến, hiện đại, Phó Thủ tướng đề nghị Bộ Khoa học và Công nghệ cũng như Viện chủ động kiến nghị, đề xuất các giải pháp cụ thể nhằm tháo gỡ, khó khăn, vướng mắc, tạo điều kiện, môi trường thuận lợi cho các nhà khoa học phát huy trí tuệ, sáng tạo, cống hiến cho sự nghiệp xây dựng và bảo vệ tổ quốc.

Giáo sư Châu Văn Minh, chủ tịch viện HLKHCN, cho biết đến nay viện đã có những thành công nhất định trong nghiên cứu nhiều lĩnh vực. Trong 5 năm qua số lượng các công bố quốc tế của viện tăng liên tục, với mức tăng trưởng trung bình 15% mỗi năm. Năm 2014 tăng hơn 21% so với 2013, trong đó số lượng các bài báo đạt tiêu chuẩn ISI tăng hơn 20%.

Đáng chú ý, sau hai năm thử nghiệm, nhóm nghiên cứu của viện đã hoàn thiện công nghệ sản xuất tinh quặng sắt từ bùn đỏ với quy mô công nghiệp 200 tấn/mẻ, thu hồi sắt đạt hơn 70%.